Śmierć to coś z czym prędzej czy później musimy się zmierzyć. Czasami jest to śmierć osoby bliskiej, a czasem osoby, z którą byliśmy mniej związani, jednak lubiliśmy ją i otrzymywaliśmy kontakt. Dla nikogo odejście osoby, z którą nas coś łączyło nie jest łatwe.
Szukamy różnych sposób na poradzenie sobie z taką sytuacją i tak naprawdę każdy indywidualnie i na swój sposób musi się z tym uporać i spróbować zaakceptować sytuację. Nie ma co oszukiwać, że nie jest to takie proste i pogodzenie się z odejściem osoby, nie przychodzi z dnia na dzień. Jednak staramy się być silni i mimo tego, że jest ciężko, nie załamywać się. Jednak jak w sytuacji utraty bliskiej osoby radzą sobie dzieci? Jak powiedzieć dziecku o odejściu kogoś kogo znał i kto był dla niego ważny?
Jak rozmawiać?
Czasami rodzice zastanawiają się czy powinni mówić dziecku prawdę o odejściu bliskiej osoby. Jednak co do tego, nie powinniśmy się zastanawiać. Nie należy ukrywać przed dzieckiem śmierci bliskiej osoby. Ważne jest jednak, aby rozmawiać z dziećmi o śmierci w odpowiedni sposób, dostosowując rozmowę do wieku, stanu emocjonalnego dziecka itd. Jeśli o odejściu kogoś, musimy porozmawiać z małym dzieckiem, które niekoniecznie ma jeszcze świadomość czym jest śmierć, dlaczego ludzie umierają i jakie są tego konsekwencję, warto od takich kwestii zacząć rozmowę. Wyjaśnijmy dziecku czym jest śmierć, co to właściwie oznacza, że ktoś odszedł. W ten sposób wprowadzimy dziecko w ten niełatwy temat, przy okazji wyczuwając jego emocje i rozumienie tego, o czym mu opowiadamy. W taki sposób, będzie nam nieco łatwiej powiedzieć dziecku o odejściu bliskiego.
Dlaczego rozmowa jest tak ważna?
Dziecko tak samo jak my czuje, nie obce są mu różnego rodzaju emocje, a zadaniem rodziców jest pozwolić dziecko na odczuwanie różnych emocji, nie tylko tych dobrych. Nie ma możliwości by utrzymywać dziecko nieustannie pod kloszem. Musi ono poznawać świat, emocje, a my jesteśmy po to, by je wspierać i pomagać im. Niezwykle ważne jest również to, aby zapewnić dziecko, że odejście osoby, w żaden sposób nie jest winą dziecka. W zależności od wieku i dojrzałości emocjonalnej dzieci, niektóre z nich mogą obwiniać się za śmierć bliskiej osoby czy czuć się za nią odpowiedzialne. Absolutnie na tę kwestię należy zwrócić uwagę. Co prawda dzieci odczuwają emocje, takie jak my, jednak nie względu na to, że nie wiedzą pewnych rzecz, nie znają, inaczej rozumieją świat i mogą próbować tłumaczyć sobie pewne sytuacje na swój sposób. Dlatego też rozmowa i wyjaśnienie wszystkiego dokładnie i po kolei dziecku jest tak bardzo ważne.
Pozwólmy sobie na emocje
Pozwólmy na wyrażanie emocji zarówno sobie, jak i dzieciom. My, jako dorośli inaczej odczuwamy żałobę niż dzieci i to także my powinniśmy zrozumieć i zaakceptować. Czujemy żal, smutek, tęsknotę… dzieci również. Jednak zważając, że są to młodsze istoty, powinniśmy zaakceptować, że być może ich żałoba będzie wyglądać trochę inaczej. W jednej chwili dzieci mogą płakać i być smutne, ale za jakiś czas, będą chciały się bawić i spędzać czas z rówieśnikami. W przypadku małych dzieci wiąże się to z tym, że nie do końca rozumieją one konsekwencje, wiążące się ze stratą bliskiej osoby. Poza tym potrzeba zabawy i poznawania świata, jest tak duża, że na jakiś czas odchodzą myślami od smutnej i trudnej sytuacji. Jako dorośli, powinniśmy mieć tego pełną świadomość i akceptację na przeżywanie żałoby przez dziecko. Bądźmy jednak przy dzieciach w tych ciężkich sytuacjach po utracie kogoś. Pozwólmy im także na smutek, na okazywanie wszelkich emocji, gdyż tłumienie emocji w sobie, nie zdziała nic dobrego. Rozmawiajmy z najmłodszymi, wspierajmy ich i pozwólmy zarówno sobie, jak i im na przeżycie tej żałoby. Nie bójmy się okazywać emocji i rozmawiać o uczuciach.
Pielęgnujmy pamięć o osobach, które odeszły
To, że niektórych osób nie ma już wśród nas, nie oznacza, że nie powinniśmy o nich rozmawiać, wspominać ich. Powinniśmy i to jak najbardziej. Pamiętajmy o nich i także z dziećmi rozmawiajmy o zmarłych i podtrzymujmy pamięć o nich. Przywołujmy wspólne wspomnienia z tymi osobami, dzięki temu osoby te będą żywe w pamięci dziecka, nawet jeśli początkowo nie będzie to łatwe. Oprócz rozmów, dzieci także w inny sposób wyrażają swoje emocje, poprzez zabawę, czy rysowanie. Także w taki sposób mogą wspominać osoby, których już nie ma razem z nimi, lecz są obecne w ich pamięci.
Natalia Żabińska
