Rak piersi – kluczowe jest wczesne wykrycie

2 1 253

Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet w Polsce – co roku zapada na niego ok. 17 tysięcy Polek, a ponad 5 tysięcy pań umiera na skutek tej choroby. Rak piersi określany jest jako przypadłość typowo kobieca, ale może wystąpić również u płci męskiej – rocznie stwierdza się ok. 300 nowych zachorowań.

 

Co to jest rak piersi?

Rak piersi powstaje z komórek gruczołu piersiowego – rozwija się miejscowo w piersi. Im później choroba zostanie wykryta, tym większy stopień jej zaawansowania – mogą pojawić się przerzuty do węzłów chłonnych i różnych narządów wewnętrznych organizmu, np. płuc, kości, mózgu czy wątroby.

Na rozwój choroby nowotworowej ma wpływ wiele czynników – wśród nich wymienia się m.in.:

  • wiek – nowotwór piersi jest najczęściej diagnozowany po 50. roku życia, ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem,
  • wczesny wiek wystąpienia pierwszej miesiączki,
  • menopauzę w późnym wieku,
  • ciążę po 35. roku życia lub brak ciąż,
  • nieodpowiedni styl życia (nadwaga, nadużywanie alkoholu, stosowanie wysokotłuszczowej diety),
  • predyspozycje genetyczne – ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta w przypadku obecności mutacji w genach BRCA czy CHEK2.

W początkowym etapie rozwoju rak piersi nie wywołuje żadnych objawów – najczęściej rozpoznaje się go przez przypadek jako twardy, wyczuwalny dotykiem guzek. Do innych objawów występujących w przebiegu raka piersi zalicza się także wszystkie zmiany w wyglądzie piersi  (zmianę wielkości, symetrii czy kształtu piersi, wciągnięcie brodawki sutkowej), wyciek wydzieliny z brodawki, poszerzenie żył skóry piersi czy powiększenie pachowych lub nadobojczykowych węzłów chłonnych.

Genetyczne czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi

Większość nowotworów złośliwych piersi rozwija się na skutek uszkodzeń materiału genetycznego spowodowanych działaniem czynników środowiskowych, ok. 10-30% przypadków związanych jest natomiast z uwarunkowaniami genetycznymi. Przypadki nowotworów związane z predyspozycjami genetycznymi należy podejrzewać wtedy, gdy choroba pojawiła się w młodym wieku, wystąpiła obustronnie w parzystych narządach lub ten sam typ raka pojawił się u kilku członków rodziny.

Do najczęściej dziedziczonych mutacji predysponujących do raka piersi należą mutacje w genach BRCA1 i BRCA2. Białka kodowane przez te geny biorą udział w naprawie uszkodzeń DNA, a także kontrolują podziały komórkowe. Obecność mutacji w genach BRCA zwiększa nie tylko prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór piersi, ale również raka jajnika.

W przypadku posiadania mutacji w genie BRCA1, ryzyko zachorowania na raka piersi w ciągu całego życia wynosi 70%, a na raka jajnika 40%. Ryzyko związane z nieprawidłowym genem BRCA2 jest trochę mniejsze i wynosi odpowiednio 56% i 27% – twierdzi Magdalena Sikora, genetyk portalu zdrowegeny.pl.

Szacuje się, że ok. 100 tysięcy kobiet w Polsce obciążonych jest mutacjami genu BRCA1. Ze względu na ich autosomalny dominujący sposób dziedziczenia, nosiciel takich mutacji przekaże je potomstwu z  50-75% prawdopodobieństwem.

Inną niebezpieczną mutacją jest mutacja genu CHEK2, który odpowiada za prawidłowy przebieg podziałów komórkowych – ok. 1 na 100 osób w Polsce jest nosicielem nieprawidłowości w tym genie. W przypadku obecności mutacji genu CHEK2, ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy piersi wynosi 30-40%. Mutacje tego genu zwiększają również ryzyko zachorowania na raka nerki, tarczycy, jelita grubego oraz gruczołu krokowego.

Profilaktyka raka piersi

W leczeniu nowotworów piersi kluczowe znaczenie ma profilaktyka. Umożliwia ona wczesne wykrycie raka, a to daje ponad 90% szans na całkowite wyleczenie. W wielu przypadkach skuteczne leczenie byłoby możliwe, gdyby pacjentki zgłaszały się do lekarza dużo wcześniej – mówi Magdalena Sikora.

Ważne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych – należy co miesiąc samodzielnie badać piersi, przynajmniej raz w roku odwiedzać ginekologa, a także wykonywać badanie ultrasonograficzne (przed 40. rokiem życia) i mammograficzne (po 40. roku życia). W ramach profilaktyki warto również wykonać badanie genetyczne w kierunku obecności mutacji w genach BRCA1, BRCA2 i CHEK2, co pozwoli na dokładniejszą ocenę ryzyka zachorowania. Nosiciele takich mutacji objęci są specjalną profilaktyką – muszą wykonywać badania profilaktyczne częściej niż osoby z prawidłowym materiałem genetycznym, w ich przypadku możliwe jest także profilaktyczne operacyjne usunięcie piersi (mastektomia) lub jajników (owariektomia), co zmniejszy ryzyko zachorowania na raka piersi o, odpowiednio, 90% i 60%.

2 Komentarzy
  1. Rogata Użytkownicy mówią:

    Profilaktyka i jeszcze raz profilaktyka!

    O ile w większych miastach staje się to czymś normalny to na wsiach i w małych miasteczkach niestety nadal panuje średniowiecze:(

  2. Kropeczka Użytkownicy mówią:

    Zgadzam sie z powyższym komentarzem i nie rozumiem tego polskiego fenomenu – dlaczego Polski badają się tak rzadko i mało?! przecież tu chodzi o Wasze życie!

Napisz odpowiedź

Twój adres email nie zostanie opublikowany.